Rok 2014. Jaki był dla Holandii? cz. 1

Temat Dnia

Nie był nudny, ale pełen ważnych, dramatycznych, czasem tragicznych wydarzeń. Jeśliby wybrać najważniejszą datę, Holendrzy postawiliby pewnie na 17 lipca 2014 r. To wtedy na wschodnich obrzeżach Europy po raz kolejny okazało się, że międzynarodowe konflikty – których w minionych miesiącach nie brakowało – dotknąć mogą każdego, a ofiarami wojny rosyjsko-ukraińskiej paść mogą holenderskie dzieci i australijscy turyści.

Lato 2014 r. już od początku było nietypowe. Żaden nudny sezon ogórkowy, ale świat targany kolejnymi konfliktami. W pogrążonych od lat w krwawych walkach Syrii i Iraku w siłę błyskawicznie rośli brutalni islamiści, pomiędzy Izraelem i Palestyną wybuchła kolejna wojna, prorosyjscy separatyści walczyli z Ukraińcami, a terroryści z Boko Haram w Nigerii wciąż przetrzymywali dziesiątki porwanych dziewczyn. Holenderskie media żyły informacjami o znalezieniu w Panamie zwłok holenderskich turystek i niedawno zakończonymi piłkarskimi Mistrzostwami Świata – znowu bez tytułu, ale z zaskakująco dobrym trzecim miejscem. Było więc o czym mówić w te gorące, letni dni.

Od 17 lipca w Holandii – i nie tylko – mówiono o czymś innym.

Późnym popołudniem do Holandii dotarły pierwsze informacje na temat samolotu, który kilka godzin wcześniej wyleciał z Amsterdamu i rozbił się na wschodzie Ukrainy. Z każdą godziną i każdym kolejnym dniem wiedzieliśmy o tej tragedii więcej, choć nawet teraz, prawie pół roku później wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi. Jak to możliwe, że zestrzelono cywilny samolot? Skąd separatyści mieli baterię artylerii przeciwlotniczej – od Rosjan czy przejęli ją od pokonanych oddziałów ukraińskich? Co tak naprawdę chcieli zestrzelić? Kto odpowie za tę katastrofę – i czy w ogóle odpowie? To, co wiemy na pewno, to to, że żaden z 298 pasażerów Boeinga 777 lotu MH17 z 17 lipca 2014 r. nie przeżył, a 196 z nich miało holenderskie obywatelstwo.

Tragedia MH17 zdominowała holenderską opinię publiczną w drugiej połowie 2014 r. Do Eindhoven przylatywały samoloty z kolejnymi trumnami, identyfikowano ofiary, organizowano pogrzeby i uroczystości ku czci ofiar – również z udziałem króla i najważniejszych polityków.

- Kto z nas nie zadawał sobie po 17 lipca pytania: „a co gdyby?”. To pytanie bez odpowiedzi. Pytanie, które się narzuca i od razu czyni nas bezradnymi. Ponieważ nie ma żadnego „a co gdyby?”. Jest tylko brutalna rzeczywistość 298 zabitych – mówił premier Mark Rutte 10 listopada w trakcie uroczystości ku czci ofiar, która odbyła się w amsterdamskim centrum konferencyjnym RAI. Wzięło w niej udział około 1,600 bliskich ofiar MH17.

Rok 2014 r. w Holandii to jednak nie tylko tragiczny lipcowy lot. Dla holenderskiego sportu – podobnie zresztą jak i dla polskiego – był to jeden z najlepszych okresów w dziejach. Dla holenderskiej gospodarki był to z kolei kolejny rok powolnego wychodzenia z kryzysu, a dla polityki – rok podwójnych wyborów (samorządowych i europejskich). Które wydarzenia najmocniej wpłynęły w 2014 r. na Holandię i jej mieszkańców, w tym także żyjących tu Polaków? Przypomnijmy część z nich, pamiętając, że każdy taki wybór jest niepełny i subiektywny.

STYCZEŃ

1.01.2014 r. – Holandia otworzyła rynek pracy dla obywateli Bułgarii i Rumunii. Mimo, że oba te kraje już od kilku lat należały do Unii Europejskiej, dopiero z początkiem 2014 r. obywatele tych państw mogli podejmować pracę w Holandii na tych samych zasadach co Polacy, Niemcy czy Hiszpanie. Masowej emigracji z Rumunii i Bułgarii do Holandii jednak nie było, informowały kilka miesięcy później niderlandzkie media. Więcej TUTAJ i TUTAJ

1.01.2014 r. – młodzi Holendrzy chcący kupić piwo mają problem: od początku 2014 r. trzeba mieć w Holandii co najmniej 18 lat, by móc kupować alkohol. Wcześniej było to 16 lat.

1.01.2014 r. – amerykański stan Colorado idzie w ślady Holandii i otwiera pierwszy w USA coffeeshop.

27.01.2014 r. – w ślad tolerancyjnych w kwestiach światopoglądowych Holendrów, tyle że z wieloletnim opóźnieniem, idą też władze Cypru. Tamtejszy parlament wykreśla z kodeksu kary za seks „pomiędzy dwoma mężczyznami”, co oznacza, że już nigdzie w UE homoseksualizm nie jest traktowany jako przestępstwo.

LUTY

8-9.02.2014 r. – w Houten odbyły się coroczne Targi Emigracji Emigratiebuers – idealna impreza dla tych, którzy zastanawiają się nad zamienieniem Holandii na inny kraj. Więcej TUTAJ

10.02.2014 r. – tajemnicze morderstwo byłej pani minister Els Borst. Ciało 82-letniej kobiety, związanej z partią D66, znaleziono w jej domu w Bilthoven. Nadal nie wiadomo, kto i dlaczego ją zamordował.

12.02.2014 r. – Czy język polski jest wystarczająco mocno obecny w Holandii? I przed jakimi szansami oraz zagrożeniami stoi język polski w Niderlandach? Na takie między innymi tematy rozmawiali goście zaproszeni przez Ambasadę RP w Hadze do udziału w seminarium „Język bez granic – pozycja języka polskiego w Holandii”. Nasza relacja TUTAJ

7-23.02 .2014 r. – Igrzyska Olimpijskie w Soczi dla Holendrów okazują się pasmem sukcesów, szczególnie w łyżwiarstwie szybkim. Z 24 medalami na koncie (osiem złotych, siedem srebrnych, dziewięć brązowych) Oranje kończą je na piątym miejscu w klasyfikacji medalowej, wyprzedzając m.in. Niemców i Austriaków. Także dla polskich kibiców był to czas niezwykłych emocji. Cztery złota, w tym dwa Kamila Stocha, w sumie 6 medali i 11. miejsce w klasyfikacji medalowej – podobnie jak w przypadku Holendrów to dla nas najlepsza zimowa olimpiada wszech czasów. W dodatku to właśnie Polak Bródka jako jedyny wygrał z Holendrami w łyżwiarstwie szybkim (1,500 m).

MARZEC

8.03.2014 r. – samolot Malaysia Airlines lecący do Pekinu znika z radarów. Maszyna i 239 osób ginie bez śladu, a trwająca tygodniami akcja poszukiwawcza nie przynosi efektu. To jedna z największych tajemnic 2014 r. Holendrzy lot 370 linii Malaysian Airlines za kilka miesięcy znów sobie przypomną – lot MH17 również obsługiwały linie Malaysia Airlines.

13.03.2014 r. – w Rotterdamie po wieloletnim remoncie otwarto odnowiony główny dworzec kolejowy (Station Rotterdam Centraal). Uroczystego otwarcia dokonał król Wilhelm Aleksander. To był dobry rok dla Rotterdamu, przyciągającego coraz więcej turystów, z nowo otwartą zachwycającą architekturą halą targową Markthal (TUTAJ) i burmistrzem Ahmedem Aboutalebem uznanym przez wpływowy tygodnik „Elsevier” za „Człowieka Roku” (więcej TUTAJ)

19.03.2014 r. – wybory samorządowe w Holandii: kiepskie wyniki lewicowej Partii Pracy PvdA i liberalnej VVD (które tworzą koalicję rządową) i powody do radości dla centrowej D66, Partii Socjalistycznej SP i lokalnych ugrupowań. Frekwencja, jak na Holandię, bardzo niska (53 %). W Amsterdamie po raz pierwszy od kilku dekad to nie Partia Pracy PvdA wygrywa.

19.03.2014 r. – skandaliczne przemówienie Geerta Wildersa w trakcie wieczoru wyborczego. Lider antyislamskiej i antyimigracyjnej partii PVV pyta zwolenników czy chcą „mniej lub więcej Marokańczyków?”, a tłum odkrzykuje: „mniej, mniej, mniej”. W opinii wielu komentatorów Wilders przekroczył kolejną granicę, a wiec na którym zgromadzeni wołają, że chcą pozbyć się przedstawicieli jakiejś grupy narodowościowej kojarzył się z najmroczniejszymi kartami w dziejach Europy. W Holandii po raz kolejny wybucha debata: czy w debacie publicznej można sobie pozwolić na wszystko?

24-25.03.2014 r. – Haga na moment staje się centrum światowej polityki (TUTAJ). W mieście odbywa się międzynarodowy Szczyt ds. Bezpieczeństwa Nuklearnego Nuclear Security Summit. Prezydent USA Barack Obama odwiedza przy okazji także amsterdamskie muzeum królewskie Rijksmuseum.

KWIECIEŃ

7.04.2014 r. – całe życie pomagał innym, odpłacono mu za to śmiercią. W syryjskim mieście Homs, jednej z aren krwawej wojny domowej, ekstremistyczni islamiści zabijają holenderskiego duchownego Fransa van der Lugta. 76-letni jezuita ponad połowę życia spędził na Bliskim Wschodzie, pomagając m.in. upośledzonym umysłowo. Mimo wojny, nie chciał opuścić Syrii. Dopóki są tu chrześcijanie, dopóty będę tu i ja, mówił.

13.04.2014 r. – Niki Terpstra wygrywa wyścig Paryż-Roubaix, jeden z najważniejszych kolarskich klasyków. Dla spragnionych sukcesów niderlandzkich fanów kolarstwa – bardzo przecież w Holandii popularnego – to świetna wiadomość.

20.04.2014 r. – zmarł Jan Minkiewicz, dziennikarz i rzecznik holenderskiego biura Solidarności, człowiek, który przez lata działa w Holandii na rzecz Polski i Polaków. To olbrzymia strata dla holenderskiej Polonii. Więcej o Janie Minkiewiczu TUTAJ

26.04.2014 r. – Mieszkańcy Holandii po raz pierwszy świętują Koningsdag, Dzień Króla. Wcześniej obchodzono Dzień Królowej (Koninginnedag, 30 kwietnia), ale wraz z przejęciem władzy królewskiej przez Wilhelma Aleksandra zmieniła się nazwa i data tego święta. Król urodził się 27 kwietnia, ale ponieważ w 2014 r. 27 kwietnia wypadło w niedzielę, świętowano dzień wcześniej. Więcej TUTAJ

27.04.2014 r. – Jan Paweł II i Jan XXIII kanonizowani. Uroczystość w Watykanie nie odbija się w Holandii tak szerokim echem jak w Polsce. Holendrzy raczej leczą kaca po pierwszym Dniu Króla niż rozmyślają o świętości dwóch papieży.

MAJ

2.05.2014 r. – dwanaście lat wcześniej był wrogiem publicznym numer jeden, teraz znów może się cieszyć wolnością. Po odsiedzeniu 2/3 kary 18 lat pozbawienia wolności Volkert van der Graaf, morderca popularnego polityka Pima Fortuyna, mimo protestów wielu oburzonych Holendrów, wychodzi na wolność.

6.05.2014 r. – holenderski minister finansów Jeroen Dijsselbloem stwierdza w jednym z wywiadów, że kryzys gospodarczy w Holandii już się skończył. Więcej TUTAJ

10.05.2014 r. – w uwielbiającej Eurowizję Holandii sukces niderlandzkiego duetu The Common Linnets przyjęto jak narodowy tryumf. Spokojna ballada country „Calm after the storm” przegrała jedynie z „Rise Like a Phoenix” „kobiety z brodą” Conchity Wurst.

18.05.2014 r. – zmarł Wubbo Ockels, holenderski astronauta. W 1985 r. został bohaterem narodowym po tym, gdy jako pierwszy Holender w dziejach znalazł się w przestrzeni kosmicznej. Po heroicznej walce z rakiem Ockels zmarł w wieku 68 lat.

22.05.2014 r. – wybory do Parlamentu Europejskiego nie zainteresowały Holendrów i większość z nich pozostała w domach. Zagłosowało jedynie 37 % uprawnionych, a najwięcej mandatów (5) uzyskali chadecy z partii CDA oraz antyeuropejskie PVV Wildersa i proeuropejskie D66 Alexandra Pechtolda (po 4 mandaty).

30.05.2014 r. – ok. godz. 13.30 doszło do dramatycznego zdarzenia w miejscowości Hellevoetsluis niedaleko Rotterdamu: samochód śmiertelnie potrącił dwoje Polaków. 23-letnia dziewczyna zginęła na miejscu, a druga z ofiar, 29-letni mężczyzna, został odwieziony do szpitala w Rotterdamie, gdzie niewiele później zmarł. Więcej o tej tragedii pisaliśmy TUTAJ

CZERWIEC

3.06.2014 r. –wybuch i pożar w porcie oraz terenach przemysłowych w Moerdijk (kilkanaście kilometrów na południe od Rotterdamu). Na szczęście bez ofiar śmiertelnych, choć dwie osoby został ranne.

13.06.2014 r. – Ekipa Oranje zadziwia świat. W starciu z Hiszpanami podopieczni Louisa van Gaala do 44. minuty przegrywają 0-1, by wygrać 5-1. Mistrz Świata upokorzony, Van Persie strzela jedną z najpiękniejszych bramek brazylijskiego mundialu, a dla fanów Pomarańczowych to początek pełnego emocji turnieju. TUTAJ

24-25.06.2014 r. – kto by pomyślał: król Wilhelm Aleksander za cel swej pierwszej oficjalnej wizyty państwowej na najwyższym szczeblu wybrał nie sąsiednie Niemcy czy Belgię, ale Polskę. To symboliczne potwierdzenie coraz ściślejszych związków polsko-holenderskich, również tych biznesowych. Dlaczego król postawił na Polskę? Próba odpowiedzi TUTAJ.

27.06.2014 r. – w Hadze po długim remoncie ponownie otwarto słynne muzeum Mauritshuis, znane choćby dzięki „Dziewczynie z perłą” Vermeera TUTAJ

27.06.2014 r. – Holenderski rząd wysłał do parlamentu projekt ustawy zobowiązującej osoby pobierające zasiłek „bijstand” i nieznające języka niderlandzkiego lub znające go słabo, do nauki holenderskiego. W innym wypadku ich zasiłek może zostać obniżony, a jeśli i to nie zmobilizuje do nauki – odebrany, zapisano w projekcie ustawy. Więcej TUTAJ

Łukasz Koterba, Niedziela.NL