2014 r.: jakie zmiany?

Temat Dnia

Nowy rok, nowe przepisy. Wraz z wybuchem fajerwerków, zmienia się wiele ustaw, regulacji, zasad, cenników, przeliczników, taryf i tym podobnych. Aby się w tym gąszczu noworocznych zmian połapać, przygotowaliśmy przegląd najważniejszych z nich. Co się zmieniło w Holandii wraz z pierwszymi dniami 2014 roku?

Trochę niższe podatki dla najgorzej zarabiających i trochę wyższe dla lepiej zarabiających oraz posiadaczy domów; kolejne podwyżki akcyzy na paliwo i alkohol, a do tego wyższe mandaty i grzywny; na szczęście trochę wyższa płaca minimalna i niektóre zasiłki oraz niższa składka na ubezpieczenie zdrowotne; niestety wyższe tzw. własne ryzyko (eigen risico), niższy dodatek zdrowotny zorgtoeslag i wyższy czynsz za mieszkania socjalne. Do tego droższe przejazdy kolejowe i znaczki, alkohol sprzedawany tylko pełnoletnim i wydłużony wiek emerytalny. To tylko część zmian, które weszły w życie 1 stycznia 2014 roku.

Jaki jest bilans, dodatki czy ujemny? Trudno ocenić. Jedni na zmianach zyskają, inni stracą, a większość zapewne części z nich nawet nie zauważy. Warto jednak wiedzieć, jakie „prezenty” noworoczne holenderscy politycy nam przygotowali i jak to się przełoży na nasze życie i stan naszych portfeli.

Oto przegląd najważniejszych zmian, które weszły w życie 1 stycznia 2014 roku. Siłą rzeczy przegląd niepełny, gdyż wszystkiego zmieścić w jednym, nawet długim tekście, nie sposób.

PODATKI

Holenderski system podatkowy jest skomplikowany, politycy bez przerwy przy nim majstrują, a wiele zmian wchodzi w życie wraz z początkiem roku. Trudno się w tym połapać i o zmianach, czasem bardzo szczegółowych, napisać by można co roku książkę. Ograniczmy się do najistotniejszych faktów:

- Odpis podatkowy algemene heffingskorting będzie bardziej uzależniony od dochodów. Algemene heffingskorting to odpis podatkowy przysługujący każdemu, tzw. kwota wolna od podatku. Zmiany wchodzące w życie w 2014 roku mają być korzystne dla gorzej zarabiających. Kwota wolna od podatku dla osób z zarobkami do 19,645 euro rocznie zwiększy się o maksymalnie 102 euro i wyniesie do 2,103 euro. Jednak osoby zarabiające więcej niż 19,645 euro rocznie na zmianach stracą, gdyż w ich przypadku kwota wolna od podatku algemene heffingskorting zostanie zmniejszona. Najmocniej odczują to osoby zarabiające powyżej 56,500 euro, gdyż im kwotę tę zmniejszy się o 737 euro i zostanie z niej jedynie 1,366 euro rocznie.

- Podobne zmiany szykują się odnośnie arbeidskorting, innej kwoty wolnej od podatku, ale przysługującej tylko osobom pracującym. Gorzej zarabiający zyskają do 374 euro rocznie extra; w takim wypadku całość arbeidskorting wyniesie 2,079 euro. Lepiej zarabiający stracą, choć niewiele: około 200 euro rocznie w przypadku najlepiej zarabiających.

- Najniższa stawka podatku dochodowego uzyskiwanego z pracy i mieszkania (w rozliczeniu podatkowym tzw. box 1) zostanie nieznaczna obniżona. Zamiast, bagatela, 37 procent będzie to 36,25 procent. Czyli o 0,75 procenta mniej. Niewiele, ale w przypadku osób zarabiających do 19,645 euro rocznie (od tej kwoty zaczyna się drugi próg podatkowy) liczy się każdy grosz. Dla osoby zarabiającej np. dokładnie 19,645 euro rocznie oznacza to 147 euro rocznie podatku mniej. Zawsze coś, choć szaleństwa nie ma.

- Podatek od zysków z udziałów w spółkach (tzw. box 2) zostanie na jeden rok obniżony z 25 procent do 22 procent. Dotyczy to jedynie udziałów o wartości do 250,000 euro (powyżej tej kwoty nadal obowiązuje 25 procent).

PŁACE I ZASIŁKI

- Płaca minimalna minimumloon, jak każdego 1 stycznia lub 1 lipca, ulega zmianie. Wzrost niewielki, bo w przypadku standardowej kwoty miesięcznej dla osób w wieku 23 lat i więcej płacę podniesiono o 7,80 miesięcznie, z 1477,80 brutto do 1485,60 brutto. Przeliczając to na kwoty za godzinę, oznacza to, że od 1 stycznia 2014 roku stawka godzinowa wynosić musi w Holandii co najmniej 8,57 euro (dla osób w wieku lat 23 i więcej). Dokładniej na ten temat TUTAJ.

- Wraz ze zmianami kwot płacy minimalnej zmieniają się kwoty wszelkiego rodzaju zasiłków (uitkeringen), gdyż ich wysokość jest zazwyczaj ustalana w oparciu o płacę minimalną. Kiedy rośnie płaca minimalna (nawet jeśli jest to wzrost minimalny), rosną i zasiłki. W Holandii zasiłków jest multum, a samo wymienienie ich skrótów to prawdziwa sztuka: AOW (emerytura państwowa), WW (zasiłek dla bezrobotnych), ANW, WIA, WAO, WAJONG, TW, WWB, IOAZ czy IOAW. Dlatego do szczegółowych informacji odsyłamy na rządową stronę TUTAJ.

- Ważna zmiana dla tych, którzy w 2014 roku zostaną zwolnieni z pracy (nikomu tego nie życzymy!). Osoby, które miały prawo do odprawy (tzw. ontslagvergoeding) mogły dotąd odłożyć płacenie podatku za odprawę dzięki pewnej skompilowanej konstrukcji prawnej, nazywanej w holenderskim prawie fiskalnym stamrecht. Teraz stamrecht odejść ma do przeszłości, system wypłacania i opodatkowywania odpraw ulega zmianie, a główny efekt ma być taki, że osoby otrzymujące odprawy zapłacą za nie podatek szybciej i będzie on bardziej nieuchronny.

SŁUŻBA ZDROWIA

- Dobra wiadomość: składki obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego (zorgverzekering) poszły w tym roku w przypadku większości ubezpieczycieli w dół. Przypomnijmy, w Holandii każda mieszkająca na stałe osoba powinna zawrzeć umowę na podstawowe ubezpieczenie zdrowotne (basisverzekering) z jednym z prywatnych ubezpieczycieli. Wysokość miesięcznej składki zależy od wielu czynników, ale jak poinformowały media, statystyczny niderlandzki ubezpieczony zapłaci w 2014 r. około 11 euro miesięcznie mniej.

- Zła wiadomość: niestety w górę idzie kwota tzw. własnego ryzyka (eigen ryzyko). Na szczęście minimalnie, o 10 euro w skali roku (z 350 do 360 euro). Oznacza to, że pierwszych 360 euro wydatków na służbę zdrowia (z wyjątkiem pewnych wyróżnionych wydatków), zapłacimy z własnej kieszeni. Na tej podstronie więcej o ubezpieczeniach zdrowotnych TUTAJ

- Zła wiadomość: dodatek zdrowotny (zorgtoeslag), wypłacany przez państwo osobom o najniższych dochodach jako zwrot części wydatków na ubezpieczenie zdrowotne, będzie mniejszy. Przykład: w 2013 roku osoba mieszkająca samotnie i o najniższych dochodach mogła dostać nawet 1065 euro rocznie tego dodatku. W 2014 r. będzie to o 200 euro mniej, 865 euro. Dla wielu słabiej zarabiających oznacza to miesięcznie kilkanaście euro zorgtoeslag mniej.

- Do dodatku zorgtoeslag prawo będzie miało też mniej osób, gdyż zmieniono maksymalne kwoty dochodów osób, którym dodatek przysługuje. Przykład: w przypadku mieszkających wspólnie par dostawały one w 2013 r. zorgtoeslag przy dochodach do 42,438 euro rocznie (brutto). W roku 2014 granicą będą wspólne dochody na poziomie 37,145 euro. Zarabiacie wspólnie więcej niż 37,145 euro? W 2014 roku dodatku zorgtoeslag nie dostaniecie.

MIESZKANIE

- Jeśli mieszkasz w mieszkaniu socjalnym (sociale woning), być może zapłacić wyższy czynsz. W 2013 roku maksymalny miesięczny czynsz za takie mieszkanie wynosił 681 euro, a w 2014 roku będzie to 699 euro.

- Wyższy czynsz maksymalny to zła wiadomość dla osób wynajmujących mieszkanie socjalne, ale dobra dla osób wynajmujących mieszkanie na wolnym rynku i ubiegających się o dodatek mieszkaniowy (huursubsidie). Owe 681 euro (w 2013 roku) i 699 euro (w 2014) to także maksymalny czynsz,  przy jakim ubiegać się możemy o dodatek mieszkaniowy. Holenderski system jest tak dziwnie skonstruowany, że osoba wynajmująca mieszkanie za np. 800 euro miesięcznie (czyli na wolnym rynku) nie ma prawa do dodatku huursubsidie (bo czynsz jest wyższy niż 699 euro), a osoba wynajmująca mieszkanie za np. 400 czy 600 euro (socjalne lub na wolnym rynku) o taki dodatek ubiegać się może (bo czynsz jest niższy niż 699 euro).

- Właściciele domów i mieszkań zapłacą trochę wyższy podatek. Wiąże się to ze sposobem obliczania eigenwoningforfait, czyli kwoty, jaką należy w rozliczeniu podatkowym dodać do rocznych dochodów. Kwotę tę oblicza się w oparciu o oficjalną wartość domu (WOZ-waarde). W 2014 roku sposób przeliczania  WOZ-waarde na eigenwoningforfait zmieni się na niekorzyść właścicieli domów. Na tej stronie można sobie to obliczyć TUTAJ

- Po wielu latach dyskusji rząd zdecydował o zmianach w sposobie odpisywania wydatków na spłatę kredytu hipotecznego od podatku (tzw. hypotheekrenteaftrek). Mówiąc krótko: masz kredyt hipoteczny, zapłacisz (trochę) wyższy podatek. Zmiany będą wprowadzane stopniowo i każdego kolejnego roku odpis podatkowy będzie mniejszy, a więc podatek płacony przez osoby spłacające hipotekę – wyższy. Na tej stronie możesz sprawdzić o ile więcej zapłacisz w 2014 roku TUTAJ

- Remontujesz mieszkanie czy dom lub planujesz remont? Dobra wiadomość: czasowa obniżka podatku btw (odpowiednik polskiego VAT-u) na koszty związane z remontami została podtrzymana i obowiązywać będzie również w 2014 roku. Dla branży budowlano-remontowej, przeżywającej od kilku lat ciężkie czasy (z powodu kryzysu na rynku nieruchomości) to bardzo ważna informacja.

SAMOCHÓD I TRANSPORT

- Akcyza, niestety, znowu w górę. Wraz z początkiem roku akcyza na benzynę wzrosła o około 1,5 centa na litrze, na diesel 4,5 centa na litrze, a na LPG (gazowe paliwo silnikowe) aż o 7 centów na litrze. Obecnie około 60 procent tego, co płacimy za benzynę, trafia bezpośrednio do kasy państwa (akcyza plus podatek btw na poziomie 21 procent).

- Prawo jazdy za 38,48 euro. Oczywiście chodzi o cenę samego dokumentu, a nie poprzedzającego jego uzyskanie egzaminu i kursów. Obowiązująca na terenie całego kraju jedna wspólna cena to nowość. Dotąd wysokość opłaty za wydanie dokumentu ustalały gminy. Niektóre gminy bardzo wysoko wyceniały tę usługę (np. 66 euro w Deventer), inne były przyjaźniejsze (20 euro w Leidschendam-Voorburg). Teraz wszędzie będzie tak samo: 38,48 euro.

- Z podatku samochodowego motorrijtuigenbelasting zwolnione są od 1.1.2014 samochody, wytwarzające maksymalnie 50 gramów dwutlenku węgla na każdy przejechany kilometr. Niestety, niezbyt wielu posiadaczy samochodów się na tę ulgę załapie, gdyż parametry te spełniają głównie samochody elektryczne.

- Mandaty będą wyższe, średnio o 2,8 procenta. Rada: noga z gazu!

- Podróżowanie pociągiem, przynajmniej na niektórych odcinkach, będzie kosztować więcej. Wzrost cen biletów wynieść może nawet ponad 3 procent w skali roku (a przewidywana na 2014 rok inflacja to około 2 procent).

- Od 1 stycznia 2014 r. wszystkie nowo wydawane dowody rejestracyjne pojazdów będą plastikowymi kartami, podobnymi do dowodu osobistego czy prawa jazdy. Posiadacze starych, papierowych dowodów rejestracyjnych, mogą się zgłosić po nowe (ich koszt wydania to 31,50 euro), ale nie muszą.

- Masz już swoje lata, ale nadal prowadzisz samochód? Dobra wiadomość. Dotąd kierowcy-seniorzy byli zobowiązani do przechodzenia badań medycznych co pięć lat, począwszy od ukończenia 70. roku życia. Od 2014 roku będzie tak od ukończenia 75. roku życia.

ADMINISTRACJA

- Grzywny (boetes) nakładane przez organy państwowe będą wyższe. Gminy będą mogły nakładać grzywny na obywateli także za to, że nie podali na czas właściwych informacji, np. o zmianie adresu. Grzywny będą w wysokości nawet 325 euro.

- Dowód osobisty jest od 1.1.2014 ważny przez dziesięć lat, a do jego wydania nie trzeba oddawać odcisków palców (były takie plany).

- Pozycja języka fryzyjskiego, będącego w prowincji Fryzja obok języka niderlandzkiego drugim oficjalnym językiem, została wzmocniona. Od 2014 roku w prowincji tej będzie się można posługiwać fryzyjskim również w salach sądowych oraz w kontaktach z administracją państwową.

ALKOHOL I PAPIEROSY

- Alkohol będzie w 2014 roku droższy. Dlaczego? Oczywiście, z powodu akcyzy. Wraz z początkiem stycznia akcyza na wyroby alkoholowe wzrosła aż o 5,75 procenta. Jeśli wydawałeś w 2013 roku 20 euro tygodniowo na alkohol, teraz wydasz w ciągu roku ponad pięćdziesiąt euro więcej.

- Skoro podwyższono akcyzę na paliwo i alkohol, to pewnie dostało się i palaczom? Otóż nie. Rząd początkowo planował podwyżkę akcyzy na produkty tytoniowe (miała wejść w życie 1 marca 2014 roku), ale ostatecznie przesunięto ją na 1 stycznia 2015 roku.

- Picie i palenie: tylko dla pełnoletnich. Alkohol i wyroby tytoniowe sprzedawać można od 1 stycznia 2014 roku jedynie osobom, które ukończyły 18 lat. Dotąd napoje z zawartością alkoholu do 15 procent (czyli piwo i większość win) oraz papierosy można było legalnie kupować po ukończeniu 16 roku życia. Od 1 stycznia to już przeszłość.

POCZTA

- Maile mailami, ale czasem trzeba coś wysłać pocztą. Będzie to droższe. Cena standardowego znaczka poszła wraz z początkiem roku o 4 centy w górę. Znaczek kosztuje teraz 64 centy.

- Bez listów w poniedziałek! PostNL, jeden z głównych graczy na holenderskim rynku pocztowym, nie będzie dostarczać zwykłych listów w poniedziałki. Specjalne przesyłki, takie jak np. poczta medyczna czy listy kondolencyjne, będą nadal dostarczane w poniedziałki. Pisaliśmy już o tym kilka miesięcy temu TUTAJ

EMERYTURY

- Wiek emerytalny poszedł 1 stycznia nieznacznie, o jeden miesiąc, w górę. Od 1.1.2014 wynosi 65 lat i dwa miesiące. Rząd planuje go nadal wydłużać, tak aby w 2018 roku wynosił 66 lat, a w roku 2021 – 67 lat. Kiedy będziesz miał prawo do holenderskiej emerytury (przy założeniu, że legalnie tu pracujesz i spędzisz w Holandii dużą część swego życia)? Możesz to sprawdzić na rządowej stronie TUTAJ - wystarczy wpisać datę urodzenia i dowiesz się, kiedy nadejdzie ten szczęśliwy dzień, w którym będziesz mógł się pożegnać z pracą (albo przynajmniej jakie są obecne rządowe plany i co one dla ciebie oznaczają).

Łukasz Koterba, Niedziela.NL