Bezrobocie spada, ale nadal wysokie (jak na Holandię)

Temat Dnia

W Unii Europejskiej najniższym bezrobociem pochwalić się mogą Austria i Niemcy (ok. 5 %). W Holandii bezrobotnych jest więcej (pomiędzy 6,7 a 8,2 %, w zależności jak liczyć), ale ich odsetek od kilku miesięcy spada. Do stanu sprzed sześciu lat (tylko 3,7%) jednak nadal daleko.

„Werkloos” (po niderlandzku „bezrobotny”) – to słowo warto znać, ale o wiele mniej przyjemnie jest, gdy to właśnie ono opisuje naszą sytuację życiową. Holenderskie Centralne Biuro Statystyczne CBS opublikowało najnowsze dane na temat bezrobocia w Holandii. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.

Ile osób zdolnych do pracy pozostaje w Holandii bez zatrudnienia?

W lipcu 2014 r. bez pracy w Holandii było 645,000 osób. Holandia liczy w sumie ponad 16,8 mln mieszkańców. Część z tych osób (dzieci, emeryci, itp.) nie jest oczywiście aktywna na rynku pracy. Biorąc pod uwagę jedynie osoby pracujące lub zdolne do pracy bezrobocie wyrażone procentowo wyniosło w lipcu 2014 r. według CBS 8,2 %.

Czyli bezrobocie w Holandii wynosi 8,2 %?

Otóż niekonieczne. Wskaźnik bezrobocia wskaźnikowi bezrobocia nierówny. Holenderskie Centralne Biuro Statystyczne stosuje inną definicję bezrobocia niż wiele innych państw. Instytucje Unii Europejskiej posługują się na przykład definicją Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO). Dlatego w statystykach podawanych przez Komisję Europejską i jej biuro statystyczne Eurostat holenderskie bezrobocie jest niższe niż to podawane przez CBS.

Skąd te różnice?

W międzynarodowej definicji bezrobocia ILO za osoby zatrudnione uznaje się wszystkie osoby pracujące przynajmniej jedną godzinę tygodniowo. Dlatego uwzględnia się w niej nawet uczniów dorabiających sobie kilka godzin tygodniowo w supermarkecie.

Holenderskie Centralne Biuro Statystyczne za osoby, mające pracę, uznaje z kolei tylko te osoby, które pracują co najmniej 12 godzin tygodniowo. Dlatego też mieszkaniec Holandii, pracujący na przykład jedynie pięć czy dziesięć godzin tygodniowo, uznany zostanie w międzynarodowych i unijnych statystykach jako „zatrudniony”. W holenderskich statystykach osoba taka liczyć się będzie jako „bezrobotny”.

Ile zatem wynosi wskaźnik bezrobocia w Holandii według Komisji Europejskiej?

Według biura statystycznego Unii Europejskiej, czyli mającego siedzibę w Luksemburgu Eurostatu, wskaźnik bezrobocia wyniósł w Holandii w lipcu bieżącego roku 6,7 %. Czyli o półtorej procenta mniej niż to wynika z danych holenderskiego Centralnego Biura Statystycznego CBS. Jak widać na tym przykładzie wybór takiej czy innej definicji bezrobocia pociąga za sobą duże konsekwencje.

Jak Holandia wypada na tle reszty Unii Europejskiej?

Całkiem dobrze. W czerwcu 2014 r. bezrobocie w całej UE wyniosło – według statystyk Eurostatu – 10,2 %. W strefie euro bezrobocie było nawet wyższe niż średnia dla całej Unii i wyniosło 11,5 %. Wskaźnik bezrobocia w Holandii liczony według metody stosowanej przez Eurostat wyniósł w czerwcu tego roku 6,8 %. Bezrobocie w Holandii było więc o 3,4 punktu procentowego niższe niż unijna średnia oraz o 4,7 punktu procentowego niższe niż średnia w strefie euro. Na tle wielu europejskich państw Holandia wypadła więc całkiem przyzwoicie.

W których krajach UE bezrobocie jest najniższe?

W Austrii i w Niemczech. W czerwcu 2014 r. bezrobocie w Niemczech wyniosło według Eurostatu 5,1 %, a w sąsiedniej, również niemieckojęzycznej Austrii, 5,0 %. Także w malutkiej, liczącej mniej więcej tylu mieszkańców co Szczecin (nieco ponad 400 tysięcy) Malcie wskaźnik bezrobocia był niski i wyniósł 5,6 %.

W których państwach UE bezrobocie jest najwyższe?

O wiele gorsze nastroje na rynku pracy panują w krajach, których gospodarki najmocniej zostały poturbowane przez kryzys gospodarczy, który rozpoczął się pod koniec 2008 roku. W Hiszpanii bezrobocie wyniosło w czerwcu 2014 r. według Eurostatu aż 24,5 %. Jeszcze większy odsetek osób bez pracy odnotowano w Grecji (27,2 % - dane z maja 2014 r., ponieważ tych z czerwca Eurostat jeszcze nie podał).

Także będąca dopiero od 1 lipca 2013 r. członkiem Unii Europejskiej Chorwacja boryka się z wysokim bezrobociem (16,3 %). Na Cyprze bez jakiegokolwiek zatrudnienia było w tym czasie 15,2 % osób zdolnych do pracy, a w Portugalii – 14,1 %.

Ile wynosi bezrobocie w Polsce?

Według Eurostatu wskaźnik bezrobocia w Polsce wyniósł w czerwcu 2014 r. 9,5 % i był tym samym niższy niż średnia dla całej Unii.

Warto przy tej okazji jeszcze raz podkreślić, że Eurostat ustalając wskaźniki bezrobocia za osoby zatrudnione uznaje również te osoby, które pracują jedynie kilka godzin tygodniowo. Gdyby posłużyć się „holenderską metodą” ustalania wysokości bezrobocia wskaźnik ten byłby w Polsce i w innych europejskich krajach znacznie wyższy. Tym bardziej, że Eurostat za bezrobotnych uznaje jedynie te osoby, które „w minionych czterech tygodniach aktywnie szukały pracy”. Jeśli ktoś stracił już jakąkolwiek nadzieję na znalezienie pracy w Polsce, nie ma prawa do zasiłku albo wyjechał na dłużej do pracy za granicą, osoba taka może już nie być uwzględniona w tych obliczeniach. Stąd tak niski (jak na polskie warunki) wskaźnik bezrobocia podawany przez Eurostat.

Nawet polskie władze w oficjalnych deklaracjach mówią o bezrobociu wyraźnie wyższym niż te z danych Eurostatu. Według polskiego ministerstwa pracy i polityki społecznej wskaźnik bezrobocia w Polsce wyniósł w czerwcu bieżącego roku 12,0 %, a w lipcu 11,9 %. Ile wyniósłby, gdyby uwzględnić również trudne do oszacowania bezrobocie ukryte – trudno powiedzieć. Zapewne wyraźnie więcej.

Wróćmy do Holandii. Czy bezrobocie tutaj obecnie rośnie czy spada?

Według holenderskiego Centralnego Biura Statystycznego CBS – spada. Lipiec był trzecim z rzędu miesiącem, w którym odnotowano spadek bezrobocia. W lipcu bezrobotnych było w Holandii o 12 tysięcy mniej niż w czerwcu.

W poprzednich dwóch miesiącach spadek był nawet szybszy, bo średnia dla minionego kwartału to 14 tysięcy mniej bezrobotnych co miesiąc. Obecnie bezrobotnych w Holandii jest w sumie o 50 tysięcy mniej niż rok temu. To tyle co, np. liczba mieszkańców Rijswijku czy Middelburga.

Czyli w Holandii bezrobocie jest niskie?

Nie do końca. Zależy jak na to spojrzeć. Jedni zauważą to, że szklanka jest do połowy pełna (spadek bezrobocia w Holandii w ostatnich miesiącach), inni widzą to, że jest w połowie pusta (jeszcze kilka lat temu bezrobocie było dużo niższe).

Patrząc wstecz trudno być zadowolonym z obecnej sytuacji na holenderskim rynku pracy. W 2008 roku, na krótko przed wybuchem światowego kryzysu gospodarczego, bezrobotnych w Holandii było mniej niż 300 tysięcy osób. Następnie bezrobocie zaczęło rosnąć, a do najgwałtowniejszego wzrostu doszło w 2012 i 2013 roku. W porównaniu z 2008 r. liczba osób bez pracy się podwoiła, a w 2013 r. zbliżyła się nawet do 700 tysięcy. To są liczby, o których Holendrzy w kontekście bezrobocia nie słyszeli od lat.

Przekładając to na procenty: w 2008 r. bezrobocie w Holandii wynosiło według CBS jedynie 3,8 %. Gdyby zastosować metodę Eurostatu wskaźnik byłby jeszcze niższy. W 2012 r. bezrobocie wzrosło już do 6,4 %, a w tym roku przekroczyło granicę 8,5 %. Cieszy, że bezrobocie ostatnio znów zaczęło spadać, ale do niskiego poziomu sprzed kryzysu jest nadal daleko.

Ilu mieszkańców Holandii jest obecnie na zasiłku dla bezrobotnych (WW)?

Bez pracy było w Holandii w lipcu 645,000 osób. Jednak nie wszyscy bezrobotni mają prawo do zasiłku dla bezrobotnych nazywanego w Holandii WW (jest to skrót od „werkloosheidswet”, czyli „werkloosheid” - bezrobocie, „wet” - ustawa). W lipcu 2014 roku zasiłek ten pobierało 437,000 bezrobotnych, czyli około dwie trzecie wszystkich osób bez pracy.

W przypadku osób z bardzo długim stażem pracy okres pobierania takiego zasiłku trwać może nawet ponad trzy lata (38 miesięcy). W przypadku osób z krótkim stażem pracy może to być jednak jedynie 3 miesiące. Osoby, które nie mają już prawa do zasiłku dla bezrobotnych WW, ale nadal nie znalazły pracy, ubiegać się mogą na przykład o zasiłek "bijstand" (rodzaj zapomogi społecznej). Jeśli więc obecnie dwie trzecie holenderskich bezrobotnych otrzymuje zasiłek WW, przypuszczać można, że znaczna część pozostałej jednej trzeciej utrzymuje się z zasiłku bijstand.

Kogo jest w Holandii więcej: bezrobotnych mężczyzn czy bezrobotnych kobiet?

Mężczyzn. W lipcu 2014 r. bez pracy było w Holandii 333 tysięcy mężczyzn oraz 311 tysięcy kobiet.

Kto w ostatnim czasie najczęściej tracił pracę, a kto ją znajdował?

W lipcu 2014 r. o zasiłek dla bezrobotnych zwróciło się stosunkowo dużo osób, które zatrudnione były wcześniej w szkolnictwie, informuje CBS. W porównaniu ze stanem sprzed roku przybyło też osób na zasiłkach WW w takich branżach jak transport i logistyka, administracja oraz służba zdrowia.  Jednocześnie wielu pracowników sektora handlowego i gastronomicznego znalazło w minionym miesiącu pracę.

Są też różnice pomiędzy poszczególnymi regionami Holandii. Najwyższy wzrost liczby osób pobierających zasiłki dla bezrobotnych zaobserwowano w lipcu 2014 r. w prowincjach Drenthe i Fryzja.

Łukasz Koterba, Niedziela.NL