Holandia: Ile zyskasz lub stracisz w 2018 roku? Znamy plany rządu

Temat Dnia

Podwyższone tzw. eigen risico, niższy maksymalny kredyt hipoteczny, ale też więcej pieniędzy na policję i opiekę dla seniorów oraz wzrost siły nabywczej większości gospodarstw domowych – to tylko kilka z wniosków, jakie można wyciągnąć z zaprezentowanych we wtorek planów niderlandzkiego rządu na przyszły rok.

W trzeci wtorek września w Hadze tradycyjnie odbywa się tzw. Prinsjesdag, czyli uroczysty początek nowego sezonu politycznego. Król odczytuje tego dnia napisane przez premiera przemówienie, prezentujące rządowe plany na przyszły rok (mowa tronowa, Troonrede), a minister finansów przedstawia budżet (miljoenennota).

Z Prinsjesdag wiąże się też wiele tradycji – monarcha przejeżdża karocą przez centrum miasta, panie słuchające mowy tronowej przychodzą na przemówienie w sali Ridderzaal w wymyślnych kapeluszach, a minister finansów przynosi projekt budżet do parlamentu w ozdobnej walizeczce (koffertje).

Zmiany mogą ulec zmianie…

Tradycje tradycjami, ale Prinsjesdag to również konkrety. Na co rząd przeznaczy w przyszłym roku więcej, a na co mniej pieniędzy? Co się zmieni w podatkach, zasiłkach i różnorakich dodatkach (do ubezpieczenia zdrowotnego, do czynszu)? I jak wszystkie te zmiany przełożą się na zawartość portfeli zwykłych ludzi? To tylko kilka pytań, na które uzyskujemy odpowiedź – przynajmniej częściową – w trzeci wtorek września. 

W tym roku do planów zaprezentowanych w Prinsjesdag podejść trzeba z rezerwą. Przygotował je zdymisjonowany rząd, który za kilka tygodni lub miesięcy zakończy działalność. W marcu tego roku w Holandii odbyły się wybory parlamentarne i od tego czasu liderzy partyjni prowadzą negocjacje nad utworzeniem nowego gabinetu. Jest prawie pewne, że Mark Rutte zachowa stanowisko premiera, ale zmieni się koalicja rządowa. Teraz liberalne VVD Marka Rutte rządzi z lewicową Partią Pracy, ale nowy rząd będzie bardziej prawicowy: oprócz VVD w jego skład wejdą zapewne liberalne D66, chadecy z CDA i Unia Chrześcijańska CU. I kiedy liderzy tych partii za kilka tygodni lub miesięcy w końcu się dogadają, być może zmienią część planów zaprezentowanych we wtorek 19 września.
Zapewne dlatego zdymisjonowany rząd nie zaprezentował w trakcie swojego ostatniego Prinsjesdag bardzo daleko idących reform. Nawet jeśli nie ma rewolucji, to część zmian jest istotna. Poniżej prezentujemy część z tych najważniejszych.

SŁUŻBA ZDROWIA

Tzw. eigen risico (własne ryzyko) będzie w przyszłym roku wyższe, informuje portal nos.nl. Teraz wynosi ono 385 euro rocznie, w 2018 roku będzie to 400 euro.

Tzw. własne ryzyko to pieniądze za leczenie w Holandii (np. u specjalisty), które pełnoletni pacjent musi wyłożyć z własnej kieszeni, mimo posiadanego ubezpieczenia zdrowotnego (zorgverzekering). Eigen risico nie dotyczy wszystkich świadczeń – nie obejmuje np. wizyt u lekarza domowego czy opieki położniczej.

Rządzący przewidują też, że składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne (zorgverzekering), jakie wszyscy mieszkańcy Holandii muszą posiadać, pójdą w górę o 6 euro miesięcznie. Średnio na to ubezpieczenie wydamy w 2018 r. 113,50 euro miesięcznie. To jednak tylko prognoza, gdyż rząd nie ma bezpośredniego wpływu na wysokość stawek, ustalanych (przeważnie w listopadzie) przez firmy ubezpieczeniowe.  

By jakoś zrekompensować przewidywaną podwyżkę składek, zwiększona zostanie maksymalna kwota dodatku do ubezpieczenia zdrowotnego (zorgtoeslag), przysługującego osobom z niskimi dochodami. Maksymalny roczny zorgtoeslag dla osoby samotnej będzie w przyszłym roku o 131 euro wyższy niż obecnie i wyniesie 1197 euro (czyli maksymalnie około 100 euro miesięcznie). W przypadku kilkuosobowego gospodarstwa domowego wzrost ten wyniesie 194 euro w skali roku i maksymalny dodatek do ubezpieczenia zdrowotnego wyniesie 2237 euro rocznie. 

Rząd przewiduje, że łączne wydatki na służbę zdrowia będą w przyszłym roku wyższe o 5,4% niż w 2017 roku i wyniosą około 80 mld euro (to największa pozycja w holenderskim budżecie, jeśli chodzi o wydatki). Wydatki na opiekę pielęgniarską nad seniorami i przewlekle chorymi wzrosnąć mają o ponad 400 milionów euro, a łączne zatrudnienie w służbie zdrowia zwiększy się w 2018 roku o 2,6%.

DOCHODY I PODATKI

Jeśli uwzględnić wszystkie zaplanowane przez rząd zmiany, przewidywaną inflację oraz prognozy gospodarcze na przyszły rok, spodziewać się można, że siła nabywcza statystycznego mieszkańca Holandii będzie w przyszłym roku o 0,6% wyższa. Czyli mówiąc inaczej: w 2018 roku będziemy mogli kupić za swe dochody o 0,6% więcej towarów i usług niż obecnie. To oczywiście tylko ogólna statystyka (w dodatku jedynie prognozowana), a sytuacja różnych grup społecznych jest różna. Według rządowych prognoz poprawę (czyli większą siłę nabywczą) odczuć ma aż 82% mieszkańców, opisuje portal nu.nl. Pozostałych 18% kupi za swe dochody tyle samo lub nieco mniej niż w 2017 roku.

Najwięcej zyskać mają osoby pracujące (wzrost siły nabywczej o 0,7%), a najmniej ludzie na zasiłku (wzrost o 0,3%). W przypadku emerytów przewidywany wzrost siły nabywczej w 2018 roku wyniesie 0,6%. Im wyższe zarobki, tym większy przewidywany wzrost siły nabywczej. Osoby zarabiające od 5479 do 7827 euro brutto miesięcznie zyskają w przyszłym roku 1%, a ludzie z zarobkami poniżej 2740 euro brutto miesięcznie zyskają 0,6%. 

Ulga podatkowa algemene heffingskorting, przysługująca wszystkim podatnikom mieszkającym w Holandii, będzie w przyszłym roku o 8 euro niższa.

Na stronie internetowej instytutu Nibud znajdziemy specjalny kalkulator online, pokazujący finansowe efekty rządowych planów dla poszczególnych gospodarstw domowych: www.nibud.nl. Po wpisaniu do niego danych dotyczących konkretnej sytuacji (rodzina czy osoba samotna, pracujący czy na zasiłku, przewidywane roczne dochody brutto. itp.), kalkulator obliczy prognozowany wzrost siły nabywczej danego gospodarstwa domowego. 

BEZROBOCIE I WZROST GOSPODARCZY

Przewiduje się, że liczba osób bez pracy nadal będzie spadać i wskaźnik bezrobocia wyniesie w Holandii w przyszłym roku 4,3%. Ze względu na brak rąk do pracy firmy będą być może częściej skłonne do oferowania pracownikom lepszych warunków zatrudnienia, np. stałych umów o pracę, a nie tylko czasowych kontraktów, czytamy na portalu nos.nl. Niewykluczone, że ze względu na braki na rynku pracy osoby działające jako tzw. jednoosobowe firmy (zzp) będą mogły domagać się od zleceniodawców wyższych stawek, przewiduje wspomniany portal.  Na przyszły rok rząd przewiduje wzrost PKB na poziomie 2,5%.

DODATKI NA DZIECKO

Niektórym rodzicom ze względu na niskie dochody przysługuje dodatek na dziecko kindgebonden budget. W przyszłym roku maksymalna kwota tego dodatku na drugie dziecko będzie wyższa o 71 euro rocznie. Wysokość tego dodatku jest uzależniona od dochodów rodziców, liczby dzieci i ich wieku, przypomina portal nu.nl. 

KREDYT HIPOTECZNY

W przyszłym roku osoby kupujące dom lub mieszkanie będą mogły otrzymać kredyt hipoteczny w maksymalnej wysokości równej 100% ceny mieszkania lub domu. Od 2018 roku nie będzie więc można brać hipoteki na kwotę wyższą niż koszt zakupu nieruchomości. W 2017 roku można było jeszcze wziąć kredyt hipoteczny w wysokości 101% ceny mieszkania i domu. W przyszłym roku zmniejszy się też ulga podatkowa hypotheekrenteaftrek, przysługująca osobom, spłacającym kredyt hipoteczny. Maksymalna taryfa hypotheekrenteaftrek zmniejszy się z 50% do 49,5%, informuje portal nu.nl.

POLICJA

W przyszłorocznym budżecie zarezerwowano więcej pieniędzy dla specjalistycznych jednostek policji. Oddział zajmujący się tzw. cyberbezpieczeństwem (czyli np. zwalczaniem ataków hakerskich i przestępczości internetowej) dostanie dodatkowych 26 mln euro, a budżet DSI, jednostki wyspecjalizowanej w walce z terroryzmem, zwiększono o 66 mln euro. Zwiększy się też liczba miejsc dla terrorystów w holenderskich więzieniach (z 13 do 48) oraz wzrosną nakłady na żandarmerię wojskową (o 23 mln euro).

INFRASTRUKTURA

W przyszłym roku rząd planuje zainwestować 6,2 mld euro w projekty infrastrukturalne. Do 2031 roku w Holandii powstać ma co najmniej 1000 km nowych dróg lub pasów ruchu, a kolej dostanie w 2018 roku na inwestycje 2,2 mld euro. Około 1,5 mld euro zostanie zainwestowane w infrastrukturę wodną (i np. zabezpieczenia przeciwpowodziowe). 

NAUCZYCIELE

W minionych tygodniach w Holandii wiele mówiło się o zarobkach nauczycieli szkół podstawowych. W związku z żądaniami podwyżek doszło nawet do małego kryzysu rządowego. Ostatecznie koalicjanci porozumieli się i częściowo spełniono postulaty protestujących nauczycieli. Na poprawę ich warunków pracy zarezerwowano w przyszłorocznym budżecie 270 mln euro. 

BEZPIECZNA ŻYWNOŚĆ

Inną głośną sprawą z minionych tygodni był tzw. „kryzys jajeczny”. W jajkach pochodzących od niektórych niderlandzkich rolników wykryto podwyższony poziom niebezpiecznej (w dużych ilościach) substancji fipronil. Również w Belgii pojawiły się doniesienia o tym, że w niektórych sprzedawanych tam jajkach zawartość fipronilu mogła być zbyt wysoka. Władze obu krajów zapewniały, że skażone jajka wycofano ze sprzedaży i zniszczono. Holenderski urząd NVWA, odpowiedzialny za kontrole jakości żywności, znalazł się w związku z tą aferą pod ostrzałem krytyki. Urzędowi zarzucano zbyt wolne działanie i zlekceważenie pierwszych sygnałów, wskazujących na możliwe skażenie. Aby zwiększyć skuteczność działania NVWA rząd postanowił zwiększyć przyszłoroczne nakłady na ten urząd o 25 mln euro.

RODZINA KRÓLEWSKA

Wyraźny wzrost siły nabywczej odczują w przyszłym roku na pewno najważniejsi członkowie rodziny królewskiej. Pensje króla Wilhelma Aleksandra, królowej Maximy i byłej monarchini, a teraz księżniczki Beatrix (Beatrycze) wzrosną łącznie o 143 tys. euro w skali roku, poinformował portal nos.nl. Oprócz tego zwiększono o 600 tys. euro budżet urzędu odpowiedzialnego za rodzinę królewską (pieniądze przeznaczane są np. na utrzymanie pałaców i samochodów królewskich).  

Holenderski budżet na 2018 rok
Łączne przychody: 285 mld euro
Łączne wydatki: 277 mld euro

Kryzys się skończył, co widać również w budżecie. W przyszłym roku nie będzie deficytu, ale nadwyżka budżetowa na poziomie ok. 8 mld euro (6 mld euro, jeśli uwzględnić deficyty budżetów na poziomie lokalnym).

WYDATKI

Na co holenderski rząd przeznaczy w przyszłym roku najwięcej pieniędzy? Oto najważniejsze pozycje w dziale wydatki:
- Służba zdrowia – 80 mld euro
- Bezpieczeństwo socjalne (zasiłki, zapomogi, różnorakie dodatki) – 79 mld euro
- Edukacja, kultura i nauka – 35 mld euro
- Dotacje dla samorządów (na poziomie prowincji i gmin) – 24 mld euro
- Współpraca międzynarodowa i ministerstwo spraw zagranicznych – 12 mld euro
- Bezpieczeństwo (np. policja, straż pożarna, itp.) i wymiar sprawiedliwości – 10 mld euro
- Wojsko – 8 mld euro
- Infrastruktura i ochrona środowiska – 8 mld euro
- Koszty utrzymania długu publicznego – 6 mld euro
- Rolnictwo i innowacje – 5 mld euro
- Administracja i mieszkalnictwo (zajmuje się tym to samo ministerstwo, dlatego łącznie) – 4 mld

PRZYCHODY

Na czym holenderski rząd zarabia najwięcej? Oto najważniejsze pozycje w dziale przychody:
- Składki na ubezpieczenia pracownicze (premies werknemersverzekeringen) – 65 mld euro
- Podatek dochodowy – 55 mld euro
- Podatek btw (VAT) – 53 mld euro
- Składki na ubezpieczenia społeczne (premies volksverzekeringen) – 47 mld euro
- Podatki od firm i spółek – 22 mld euro
- Akcyza – 12 mld euro

O czym mówił król w najważniejszym przemówieniu roku?

Fragmenty Mowy Tronowej (Troonrede), tradycyjnie wygłoszonej przez króla Wilhelma Aleksandra (fragmenty) w trzeci wtorek września. Autorem tekstu nie jest monarcha, ale premier i jego urzędnicy. Wybrane fragmenty dotyczą sytuacji gospodarczej i wydatków budżetowych.

„Patrząc na Holandię pod koniec kadencji tego rządu widzimy wiele pozytywnych zmian. Więcej ludzi ma pracę i kupuje domy, a przedsiębiorcy więcej inwestują. Po latach znów widzimy rozwijającą się gospodarkę i zdrowe finanse publiczne. Jednak nie każdy zauważa efekty wzrostu gospodarczego w życiu codziennym. Dlatego jest ważne, by więcej ludzi korzystało z ekonomicznego rozwoju.”

„Po latach problemów od 2014 r. gospodarka znów się rozwija. Na początku kadencji tego rządu mieliśmy jeszcze do czynienia z recesją na poziomie -1%, w tym roku i przyszłym wzrost PKB wyniesie odpowiednio 3,3% i 2,5%”.

„Posiadanie pracy lub bycie bezrobotnym, to wielka różnica w życiu ludzi. Dlatego fakt, że coraz więcej ludzi ma płatną pracę, jest bardzo pozytywny. Jakby te dane nie były dobre, nie każdy jednak na tym korzysta. Nadal są ludzie, którzy mają problemy z płaceniem czynszu i opłaceniem rachunków, a także ludzie, którzy obawiają się utraty pracy. Rząd zadbał o to, by wszystkie grupy, również te z najniższymi przychodami i seniorzy, w 2018 roku nie miały mniejszej siły nabywczej [niż rok wcześniej]”.

„W przyszłym roku przeznaczymy więcej pieniędzy na opiekę pielęgniarską. Celem jest zapewnienie lepszej pomocy najbardziej schorowanym seniorom, poprzez zatrudnienie dodatkowych pracowników”.

„Dobra edukacja dla wszystkich dzieci jest ważna i to nauczyciele ją zapewniają. Za to należy im się uznanie. Rząd zainwestuje 270 mln euro w poprawę warunków pracy w szkolnictwie na poziomie podstawowym”.

21.09.2017 Łukasz Koterba Niedziela.NL