Słowo dnia: Gezellig

Słowo dnia

Gezellig to jedno z ulubionych słów Holendrów. Wieczór, spotkanie, kawiarnia, atmosfera, kolega, pokój, impreza, rozmowa – prawie wszystko może być gezellig.

Na polski słowo gezellig tłumaczy się przeważnie jako miły, sympatyczny, przyjemny, towarzyski, przytulny. Uniwersalnego tłumaczenia nie ma, bo gezellig ma różne znaczenia w różnych kontekstach. Jedno jest pewne – zawsze chodzi tu o coś pozytywnego. Coś, co jest gezellig, jest przeważnie też leuk, czyli fajne (leuk to również jedno z ulubionych słów Holendrów).

Możemy więc spędzić miły wieczór (een gezellige avond) w przyjemnej, przytulnej kawiarence (een gezellige café), rozmawiając z towarzyskim, sympatycznym znajomym (een gezellige kennis). I na zakończenie tego wieczoru powiedzieć: het was gezellig! (było sympatycznie, miło!).

Gezellig przeważnie ma w sobie pewien ładunek swojskości, domowego ciepła, relaksu, radości życia. Pisała o tym m.in. felietonistka niedziela.nl Agnieszka Steur w tekście

„Najfajniejsze niderlandzkie słowo”

Przeciwieństwem gezellig jest ongezellig. Lepiej unikać osób, które są ongezellig, bo to ludzie niesympatyczni, nietowarzyscy, niefajni (przynajmniej w oczach tego, kto ich określa jako ongezellig).

W miejscu, które jest ongezellig, nie będziemy się dobrze czuć. Jeśli kawiarnia jest ongezellig, to zapewne jest kompletnie pusta, obskurna albo panuje w niej zła atmosfera. Także samą atmosferę można określić jako ongezellig. Słowo ongezellig, podobnie jak gezellig, jest bardzo uniwersalne i można je stosować w różnych sytuacjach.

Od słowa gezellig, funkcjonującego jako przymiotnik lub przysłówek, utworzyć można rzeczownik gezelligheid. To słowo jeszcze trudniej przetłumaczyć na polski (towarzyskość? przytulność? dobra atmosfera?). Jeśli słyszymy, że ktoś lubi gezelligheid, to może to oznaczać, że jest towarzyski, lubi kontakty z innymi, umie się dobrze bawić, potrafi się cieszyć życiem. Jeśli ktoś wypije kieliszek wina voor de gezelligheid, to znaczy, że wypił go dla towarzystwa.

Gezelligheid może być związane z jakimś miejscem, sytuacją albo ogólnym wrażeniem. Zawsze w pozytywnym znaczeniu i często w kontekście spędzania czasu z innymi ludźmi.

Podkreślanie znaczenia gezelligheid to w pewnym sensie część holenderskiej kultury i tożsamości narodowej. Chodzi o to, żeby było przyjemnie, miło, przytulnie, towarzysko.

Przykładami gezelligheid jest np. rodzinna kolacja, wieczór ze znajomymi w pubie, kawa z sąsiadką, zabawa z dziećmi czy wizyta u dziadków.

Wielu obcokrajowców, mieszkających w Holandii, narzeka jednak na (w ich opinii) pewne zamknięcie Holendrów, dystans do innych, chronienie strefy prywatnej. Z jednej strony ci Holendrzy mówią na prawo i lewo, że ma być gezellig, a z drugiej strony zachowują dystans, nie życzą sobie niezapowiedzianych wizyt i inaczej niż np. w Polsce raczej nie organizują hucznych wesel czy urodzin – brzmi czasem zarzut (oczywiście poruszamy się tu na polu stereotypów).

Jak to wyjaśnić? Być może polskie czy hiszpańskie rozumienie „gezelligheid” jest po prostu inne. Ostatecznie to, czy coś lub ktoś jest gezellig czy nie, to bardzo indywidualna sprawa.

„To słowo jest wyjątkowe, ponieważ można nim wyrazić tak wiele, a mimo to słysząc je, wie się dokładnie, co druga osoba ma na myśli, ponieważ każdy z nas lubi czuć się gezellig”, pisała Agnieszka Steur.

Z gezellig spokrewnione jest też słowo gezelschap, oznaczające towarzystwo. Vrijgezel, czyli kawaler lub panna, to z kolei osoba, przynajmniej z oficjalnego punktu widzenia, wolna (vrij) od towarzystwa (gezelschap).

Wszystkie słowa dnia znajdą Państwo: TUTAJ.

09.12.2020 Niedziela.NL // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)