Rekordowa inflacja, tysiące uchodźców, niskie bezrobocie. Jaki to był rok w Holandii?

Temat Dnia

Rok 2022 był pod wieloma względami trudny i niezwykły. Rosyjski atak na Ukrainę wywołał lawinę wydarzeń, które odczuli także mieszkańcy Holandii. Ceny surowców poszybowały w górę, inflacja osiągnęła poziom nieznany od dekad, a do Holandii przyjechało wielu uchodźców z Ukrainy.

Były też pozytywne trendy: holenderska gospodarka z impetem wyszła z kryzysu wywołanego pandemią i obostrzeniami, a relatywnie wysokiemu wzrostowi gospodarczemu towarzyszył niski wskaźnik bezrobocia. Zmalała tez emisja gazów cieplarnianych, a tempo wzrostu cen nieruchomości wyhamowało.

Holenderskie Główne Biuro Statystyczne opublikowało w piątek szereg statystyk dobrze opisujących miniony rok. Przyjrzyjmy się dokładniej kilku z nich. Dotyczą one głównie sytuacji gospodarczej, choć nie tylko. Trzeba też dodać, że wiele z nich obejmuje jedynie pierwsze trzy kwartały 2022 r., bo danych z ostatniego kwartału przeważnie jeszcze nia ma.

REKORDOWA INFLACJA

To był rok drożyzny. Po raz pierwszy od 1975 r. inflacja w Holandii była dwucyfrowa. We wrześniu 2022 r. inflacja obliczana przez CBS wyniosła aż 14,5% w skali roku. Według Eurostatu, czyli unijnego biura statystycznego, stosującego nieco inną metodę obliczania tego wskaźnika, inflacja w Holandii była jeszcze wyższa i wyniosła we wrześniu aż 17,1%.

Warto przypomnieć, że od początku 2020 r. do połowy 2021 r. inflacja w Holandii prawie bez przerwy była poniżej 2%. Zaczęła rosnąć w drugiej połowie 2021 r., kiedy to gospodarka po okresie pandemicznego marazmu przyspieszyła, a konsumenci znów chętniej wydawali zaoszczędzone w okresie obostrzeń pieniądze.

Atak Rosji na Ukrainę doprowadził do jeszcze większego skoku inflacji. Na początku lutego 2022 r. wynosiła ona w Holandii według CBS nieco ponad 6%, a w marcu było to już prawie 10% w skali roku. Po inflacyjnym szczycie we wrześniu i październiku odczyt z listopada był już lepszy. Według CBS w przedostatnim miesiącu 2022 r. inflacja w Holandii wynosiła „tylko” 9,9% w skali roku.

DROGA ENERGIA I PALIWA

Brutalna agresja Putina wymierzona w Ukrainę doprowadziła w 2022 r. do wielkich zmian na rynku surowców. Unia Europejska nałożyła szereg sankcji na Rosję i podjęła trud uniezależnienia się od rosyjskiego gazu, węgla i ropy. Miało to - i nadal ma - swoją cenę. Za prąd, gaz ziemny, benzynę i olej napędowy (diesel) płaciliśmy w 2022 r. dużo więcej niż rok czy dwa lata wcześniej.

We wrześniu 2022 r. średnie ceny energii (czyli gazu i prądu) były w Holandii aż o 200% wyższe niż rok wcześniej - przypomniało CBS. Ceny energii były jednak w ubiegłym roku bardzo niestabilne, a pod koniec 2022 r. liczony w skali roku wzrost cen gazu i prądu był już mniejszy niż we wrześniu. W listopadzie energia w Holandii nadal jednak kosztowała o około 70% więcej niż rok wcześniej.

Także paliwa były dużo droższe niż w 2021 r. Najgorzej było na początku czerwca 2022 r. Wtedy za litr benzyny Euro95 trzeba było w Holandii zapłacić średnio aż 2,37 euro. Rok wcześniej było to jeszcze 1,79 euro. Pod koniec 2022 r. paliwa były już tańsze niż jeszcze kilka miesięcy wcześniej. Za Euro95 płacono 30 grudnia 2022 r. w Holandii średnio 1,93 euro za litr, a za olej napędowy 1,91 euro za litr.

WYSOKI WZROST PKB

Drożyzna szła w parze z relatywnie wysokim wzrostem PKB. W pierwszych trzech kwartałach 2022 r. holenderski PKB był w sumie o 4,9% wyższy niż w tym samym okresie roku poprzedniego.

W 2020 r. holenderska gospodarka się skurczyła, co było ceną za daleko idące obostrzenia pandemiczne. Od początku 2021 r. mieliśmy już do czynienia ze wzrostem i holenderska gospodarka z nawiązką odrobiła starty z pandemicznego 2020 r.

W drugiej połowie 2022 r. doszło jednak do wyhamowania tego trendu. W trzecim kwartale 2022 r. holenderski PKB był jeszcze o 3,1% wyższy niż rok wcześniej, ale porównanie kwartał do kwartału wyglądało już dużo gorzej. Doszło bowiem do spadku PKB, co prawda nieznacznego, bo był on w trzecim kwartale 2022 r. o 0,2% niższy niż kwartał wcześniej, ale istotna jest zmiana trendu.

Także prognozy na 2023 r. nie są pod tym względem optymistyczne. Ekonomiści przewidują, że wzrost holenderskiego PKB będzie w 2023 r. dużo niższy niż rok wcześniej, a w najgorszym wypadku może dojść nawet do recesji i niewielkiego spadku PKB.

BEZROBOCIE NADAL NISKIE

Stopa bezrobocia w Holandii przez cały 2022 r. utrzymywała się na niskim poziomie. W październiku wynosiła ona 3,7%, a zarejestrowanych bezrobotnych było w sumie 365 tys.

Do kwietnia 2022 r. bezrobocie w Holandii malało i w czwartym miesiącu tego roku zarejestrowanych bezrobotnych było jedynie 3,2% (316 tys). Potem trend się odwrócił i bezrobocie nieco wzrosło, do 3,8% we wrześniu. Ani razu w 2022 r. stopa bezrobocia w Holandii nie przekroczyła jednak 4%, co pokazuje, że bezrobocie nie było w tym roku w kraju wiatraków istotnym problemem.

W wielu branżach było wręcz przeciwnie: to brak pracowników był wielkim problemem, hamującym rozwój. Najgorzej pod tym względem było w drugim kwartale 2022 r. Wówczas na każdych 100 bezrobotnych przypadało aż 143 wakatów. W trzecim kwartale wskaźnik ten spadł do 121, ale to nadal dużo.

Dla porównania: w latach 2012-2016 na każdych 100 bezrobotnych przypadało w Holandii mniej niż 30 wakatów. Wtedy to bezrobotni musieli się mocno starać o pracę, teraz to pracodawcy muszą zabiegać o nowych pracowników.

NIŻSZY WZROST CEN MIESZKAŃ

Już od prawie dekady nieruchomości w Holandii szybko drożały. Podobnie było na początku 2022 r. W pierwszym kwartale tego roku za domy i mieszkania w kraju wiatraków płacono jeszcze o ponad 20% więcej niż w tym samym okresie roku ubiegłego. Holandia była wtedy w czołówce państw Unii Europejskiej z najwyższym wzrostem cen nieruchomości.

W kilku ostatnich miesiącach 2022 r. obserwowano już korektę tego trendu. W porównaniu z rokiem poprzedniem nieruchomości nadal drożały, ale wzrost ten był dużo niższy. W listopadzie 2022 r. za nieruchomości mieszkalne w Holandii płacono jedynie o 4,9% więcej niż rok wcześniej. Wzrost cen mieszkań był więc niższy niż inflacja i o ponad 15 punktów procentowych niższy niż jeszcze na początku roku. W listopadzie 2022 r. w porównaniu z sierpniem 2022 r. nieruchomości w Holandii były już o 2% tańsze.

Nawet jeśli tempo wzrostu cen mieszkań wyhamowało, to nie zmienia to faktu, że nieruchomości w Holandii są bardzo drogie. W dodatku w kraju tulipanów buduje się za mało mieszkań. Dane dotyczące sprzedaży były więc gorsze niż rok wcześniej. W okresie od początku stycznia do końca listopada 2022 r. w Holandii sprzedano niespełna 172 tys. mieszkań. To o jedną szóstą mniej niż w tym samym okresie roku ubiegłego.

WIĘCEJ UCHODŹCÓW I OBCOKRAJOWCÓW

Rok 2022 był w XXI w. rekordowym, jeśli chodzi o liczbę imigrantów i uchodźców. W okresie od stycznia do września 2022 r. do Holandii przyjechało o 191 tys. więcej ludzi niż się stąd wyprowadziło - wynika z danych CBS.

Dla porównania: w 2021 r. bilans migracyjny wyniósł 93 tys., a w 2020 r. 58 tys. W okresie od 2000 do 2021 r. ani razu nie przekroczył on w okresie od stycznia do września 100 tys. Rok 2022 był więc pod tym względem unikalny, a w dużym stopniu to skutek rosyjskiej inwazji na Ukrainę.

Po ataku Putina z Ukrainy wyjechały miliony uchodźców. Najwięcej z nich zostało w Polsce, ale wielu pojechało do innych państw UE, w tym do Holandii. Na początku listopada w Holandii zarejestrowanych było 86 tys. obywateli Ukrainy, którzy przyjechali tutaj po 24 lutym 2022 r.

Populacja Holandii w 2022 r. ponownie się więc zwiększyła. Przyrost naturalny był niewielki (2,5 tys. więcej narodzin niż zgonów w pierwszych trzech kwartałach 2022 r.), ale to właśnie bilans migracyjny napędza ten wzrost. Obecnie w kraju ze stolicą w Amsterdamie mieszka już ponad 17,8 mln ludzi.

MNIEJ GAZÓW CIEPLARNIANYCH

Wysokie ceny gazu i energii miały też pewne pozytywne skutki, bo zmalało zużycie energii, a co za tym idzie - emisja szkodliwych gazów cieplarnianych do atmosfery. W trzecim kwartale 2022 r. wyemitowano ich w Holandii o 4% mniej niż w tym samym okresie roku ubiegłego. Także w pierwszym półroczu 2022 r. ta emisja była mniejsza.

Mniejsze zużycie energii to nie tylko skutek wysokich cen, ale także sprzyjającej pogody. Wiosna 2022 r. była w Holandii relatywnie ciepła i słoneczna i w efekcie zużyto mniej gazu ziemnego do ogrzewania mieszkań i innych budynków. Także w przemyśle i w branży rolniczej emisja gazów cieplarnianych była niższa, wynika z analizy CBS.

01.01.2023 Niedziela.NL // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)