Mówimy po polsku – 21 lutego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego

Święta

Dziś na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, zwany inaczej Międzynarodowym Dniem Dziedzictwa Językowego (ang. International Mother Language Day). Z tego powodu warto napisać kilka słów o języku polskim, ponieważ dla wielu z nas właśnie on jest językiem ojczystym. Co to jednak znaczy?

Samo pojęcie jest bardzo interesujące. W języku polskim mówimy „język ojczysty”, co możemy rozumieć, jako język naszych ojców. Jednak w języku niderlandzkim jest to „moeder taal”, czyli język matki, podobnie w języku angielskim „the mother tongue”. Natomiast w języku rosyjskim powiemy „родительский язык” czyli język rodziców.

Prawie w każdym języku język ojczysty ma w swej nazwie coś co wiąże nas z poprzednimi pokoleniami. Dlaczego o tym wspominam? Ponieważ często zdarza się, że dzieci polskiego pochodzenia, czyli takie których jedno z rodziców lub oboje są Polakami, a które mieszkają poza granicami Polski, nie znają polszczyzny. Rozmawiają z rodzicami w mowie miejscowej. Dzieje się tak z wielu powodów i o tym dziś nie będę wspominać, jednak niezwykle istotne jest, aby pamiętać, że bardzo ważne jest, by nasze dzieci znały język naszych myśli i sposób w jaki poznajemy świat.

Renata Grzegorczykowa w książce „Wstęp do językoznawstwa” pisze, że język jest nie tylko formą przekazywania myśli i przeżyć oraz formą nacisku na drugiego człowieka, jest czymś znacznie ważniejszym, a mianowicie formą myślenia i poznania świata.

Dla osób mieszkających poza granicami swej ojczyzny odpowiedź na pytanie, czym jest mowa ojczysta jest prosta, jednak dla młodego pokolenia, które żyje w nowym kraju od wielu lat lub przyszło tu na świat, czasem ta odpowiedź nie jest tak oczywista. Który z języków jest tym ojczystym dla osoby, która do innego kraju wyjechała jako małe dziecko? Który jest językiem ojczystym dziecka, którego każde z rodziców pochodzi z innego kraju? A może ludzie mogą mieć więcej niż jeden język ojczysty? A może z czasem językiem ojczystym potrafi stać się inny język?

Bez względu na to, jakie odpowiedzi zostaną udzielone na te pytania, ważne jest, aby nasze dzieci mieszkające poza granicami Polski mówiły w języku polskim. I to właśnie my rodzice powinniśmy się o to troszczyć. Nawet jeśli nie zamierzamy wracać do Polski. Nawet jeśli w żaden sposób nie chcemy łączyć naszej przyszłości i przyszłości naszych dzieci z krajem nad Wisłą.

Rozmawianie z dzieckiem w języku ojczystym jest niezwykle ważne zarówno dla samego dziecka jak i dla rodzica. Mogę tu przytoczyć wiele argumentów, które potwierdzają to (wszystkie poparte badaniami naukowymi), jak dobry wpływ na dzieci ma znajomość mowy ojczystej rodziców. Wystarczy wspomnieć, że właśnie dzięki językowi polskiemu zbudują one więź i nawiążą kontakty z dalszą rodziną (dogadają się z babcią i dziadkiem). Będą mogły oglądać filmy w tym języku, iść do teatru lub przeczytać książkę – poznają polską kulturę. Będą potrafiły, bez żadnych trudności, zajmować się kilkoma sprawami równocześnie – wielojęzyczne osoby tak mają. Również myślenie abstrakcyjne jest u nich bardzo rozwinięte. Dzieci słyszące i posługujące się od urodzenia dwoma językami, znacznie szybciej uczą się każdego kolejnego języka.

Dzięki poznaniu więcej niż jednego języka młodzi ludzie nabywają umiejętność patrzenia na świat z perspektywy innej osoby. Zalet jest mnóstwo, jedna jednak wydaje się niezwykle istotna.

Jeśli dzieci polskiego pochodzenia będą potrafiły komunikować się z rodzicami lub rodzicem z Polski w jego mowie ojczystej, będą mogły poznać go prawdziwego, takiego całkiem naturalnego. Dlaczego jest to takie istotne? Ponieważ właśnie wtedy budowana jest naturalna więź a okazywane emocje są autentyczne. Każdy chyba przyzna, że najcieplejsze, najpiękniejsze uczucia, te najbardziej wyjątkowe chwile, wyrażone są najcudowniej właśnie w mowie ojczystej.

Z tego właśnie powodu, nawet jeśli język polski z jakiejś przyczyny nie jest językiem ojczystym naszych dzieci, w żadnym razie nie powinien być dla nich językiem obcym.