Holandia: Pamiętajmy, że to Polacy nas wyzwolili, przypomina założyciel „polskiego muzeum” w Axel

Historia

- To byli prawdziwi wojownicy, bardzo zdeterminowani. To m.in. dzięki nim wyzwolono nasz region. Nie powinniśmy zapominać, jak wielką rolę w wyzwoleniu Axel odegrali polscy żołnierze – powiedział Mario Maas, założyciel Oorlogsmuseum Gdynia w Axel, cytowany przez lokalny portal omroepzeeland.nl.

Przypomnijmy, położone na południowym zachodzie Holandii Axel zostało wyzwolona z niemieckiej okupacji 19 września 1944 roku przez żołnierzy 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. Dużą rolę w walkach o Axel odegrał będący częścią tej dywizji 9 Batalion Strzelców Flandryjskich pod dowództwem pułkownika Zdzisława Szydłowskiego.

– Holenderska wolność opiera się między innymi na bohaterstwie Polaków. Zawsze będziemy o tym w Holandii pamiętać – mówił już kilka lat temu o roli Polaków w wyzwoleniu Holandii król Wilhelm Aleksander.

W tym roku, ze względu na pandemię, uroczystości upamiętniające wyzwolenie Axel są skromniejsze niż w poprzednich latach. Pamięć o bohaterstwie Polaków, którzy poświęcili zdrowie i życie, walcząc o wolność Holendrów, nie powinna jednak zniknąć – przekonuje Maas.

Założyciel i właściciel Oorlogsmusuem Gdynia (Muzeum Wojennego Gdynia) już od dzieciństwa jest zafascynowany historią Polaków, którzy walczyli z Niemcami w Axel. To od dziadka słyszał opowieści o tych wydarzeniach. Maas zaczął gromadzić przedmioty związane z walkami o Axel, a kiedy miał ich już bardzo wiele, założył muzeum.

Placówka znajduje się przy Tweede Verkorting 3 w Axel. Wstęp do muzeum w godzinach otwarcia jest gratis. Obecnie, z powodu pandemii i wprowadzonych obostrzeń, zwiedzanie jest możliwe tylko po dokonaniu wcześniejszej rezerwacji. Normalnie od maja do września muzeum jest otwarte w każdą pierwszą sobotę miesiąca w godz. 13:00-17:00. Od października do kwietnia muzeum można zwiedzać tylko po dokonaniu wcześniejszej rezerwacji. Więcej praktycznych informacji na temat zwiedzania na stronie internetowej placówki: TUTAJ.

Nazwa muzeum nawiązuje do przenośnego wojskowego mostu, który odegrał kluczową rolę w wyzwoleniu Axel. Długo wydawało się, że nie uda się go zbudować, bo ostrzał niemiecki to uniemożliwiał. Bez mostu polscy żołnierze nie mogli jednak wjechać ciężkim sprzętem do Axel.

- Na wyższym szczeblu zdecydowano więc, by rankiem 19 września zbombardować Axel. Z powodu gęstej mgły samoloty nie mogły jednak wystartować. Polski dowódca podjął więc kolejną próbę umieszczenia mostu i ostatecznie to się udało – powiedział omroepzeeland.nl Maas. Most nazwano właśnie Gdynia.

Po wojnie wielu polskich żołnierzy pozostało w Holandii, bo powrót do ojczyzny, która znalazła się w kręgu sowieckich wpływów był niemożliwy lub groził uwięzieniem lub śmiercią. – Oni walczyli o naszą wolność i swoją ojczyznę. To bardzo smutne, kiedy zdamy sobie sprawę, że Polska została wtedy oddana Rosjanom – powiedział Maas.

Według niego po wojnie Holandia za mało zrobiła dla polskich bohaterów. Z jednej strony nie mogli oni wrócić do komunistycznej, zniewolonej ojczyzny, z drugiej strony odnalezienie się w nowej, holenderskiej rzeczywistości nie było łatwe. – Wciąż za mało się o nich pamięta – uważa Maas.

Muzeum założone przez Maasa próbuje to naprawić. To prywatna inicjatywa, mieści się w dużym magazynie należącym do założyciela. Powstało w 2004 r., pracują w nim tylko wolontariusze – czytamy na stronie internetowej Oorlogsmusuem Gdynia. Do placówki często przychodzą polscy weterani, ich potomkowie, a także Polacy, mieszkający i pracujący w tej części Holandii.

W ubiegłym roku w trakcie wizyty Prezydenta RP w Holandii Mario Maas został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Prezydent Andrzej Duda przyjechał do Holandii m.in. po to, by uczestniczyć w 75. rocznicy wyzwolenia Bredy przez polskich żołnierzy. Więcej na ten temat:

Holandia, temat dnia: Król do polskich weteranów: Breda was kocha, Holandia was kocha

Prezydent przypomniał wtedy tragiczne losy Polski w trakcie drugiej wojny światowej. Mimo że Polska w pierwszych tygodniach wojny została zaatakowana przez Niemcy i ZSRR, a następnie była okupowana przez te państwa, Polacy nie poddawali się, mówił. - W myśl hasła: „Za wolność naszą i waszą!”, Polacy dzielnie walczyli przeciwko Niemcom niemalże wszędzie w Europie. Od pierwszego do ostatniego dnia tej okropnej wojny – powiedział.

- Generał Maczek i jego żołnierze byli świadomi ogromu zła, z którym przyszło im się zmierzyć. Znali także wartość każdego życia ludzkiego, które starali się ochronić – przypominał Andrzej Duda.

Warto przypomnieć, że w Holandii oprócz Oorlogsmusuem Gdynia w Axel istnieją także inne miejsca, upamiętniające bohaterstwo polskich żołnierzy. Jednym z nich jest otwarte kilka miesięcy temu Centrum Pamięci Generała Maczka (Generaal Maczek Memorial, Memoriał Generała Maczka) w Bredzie. Datę otwarcia Centrum kilkakrotnie przesuwano, ale po wielu latach starań projekt udało się zrealizować i od 3 czerwca 2022 r. obiekt jest otwarty dla odwiedzających

Znajdują się tam archiwa, centrum dokumentacji i informacji, audytorium z salą filmową oraz miejsce refleksji i pamięci. Centrum ma też być nową siedzibą Muzeum Generała Maczka (Generaal Maczek Museum). Osoby zainteresowane wizytą powinny wcześniej dokonać rezerwacji online. Więcej na ten temat:

Od 3 czerwca 2022 r. można zwiedzać Centrum Pamięci Generała Maczka w Bredzie

21.09.2020 Niedziela.NL

(łk)