Holandia, Driel: Uczczono pamięć polskich bohaterów. „Niech także kolejne pokolenia pamiętają”

Archiwum '20

W połowie września w Driel odsłonięto popiersie generała Stanisława Sosabowskiego, dowódcy 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, która w tracie operacji Market Garden, walcząc o wyzwolenie Europy Zachodniej z niemieckiej okupacji, stacjonowała w tej miejscowości.

Popiersie znajduje się na skwerze naprzeciwko domu przy ulicy Molenstraat 12, gdzie we wrześniu 1944 r. znajdowała się główna kwatera gen. Sosabowskiego. Rzeźba jest kopią popiersia, które dwa lata temu odsłonięto w Warszawie. Autorem dzieł jest Martin Absoel.

Z powodu pandemii i wprowadzonych obostrzeń w uroczystości odsłonięcia popiersia nie mogło uczestniczyć wiele osób, opisywał dziennik „De Gelderlander”. Obecna była m.in. burmistrz Driel, Patricia Hoytink-Roubos. Pani burmistrz podkreśliła, że od 1944 r. Driel i Polskę łączy „mocna, głęboka więź”.

Pomysłodawczynią umieszczenia na skwerze w Driel kopii popiersia była radna Cecile de Boer. Według niej taka namacalna forma upamiętnienia gen. Sosabowskiego także dziś jest niezwykle istotna.

- Popiersie stanęło w Driel, aby także kolejne pokolenia zachęcić do żywego wspominania, pamiętania i przeżywania historii oraz żeby podziękować gen. Sosabowskiemu i jego 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej za ich olbrzymie zaangażowanie – powiedziała De Boer, cytowana przez „De Gelderlander”.  

W operacji Market Garden zginęło prawie 100 żołnierzy 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Większość z nich pochowana jest w Oosterbeek, miejscowości położonej niedaleko Driel.  

– Holenderska wolność opiera się między innymi na bohaterstwie Polaków. Zawsze będziemy o tym w Holandii pamiętać – mówił już kilka lat temu o roli Polaków w wyzwoleniu Holandii król Wilhelm Aleksander.

Rok temu w holenderskich uroczystościach związanych z końcem wojny brał udział m.in. Prezydent RP Andrzej Duda. Prezydent przypomniał wtedy tragiczne losy swej ojczyzny. Mimo że Polska w pierwszych tygodniach wojny została zaatakowana przez Niemcy i ZSRR, a następnie była okupowana przez te państwa, Polacy nie poddawali się, mówił.

- W myśl hasła: „Za wolność naszą i waszą!”, Polacy dzielnie walczyli przeciwko Niemcom niemalże wszędzie w Europie. Od pierwszego do ostatniego dnia tej okropnej wojny – powiedział prezydent Duda.

W związku z 76. rocznicą operacji Market Garden we wrześniu w Driel doszło też do innych uroczystości. Na Placu Polskim (Polenplein) złożono kwiaty. Wśród obecnych był Ambasador RP w Królestwie Niderlandów Marcin Czepelak.

- Po wszystkich znanych dowódcach zostają listy bitew, w których brali udział, statystyka ich męstwa. Jednak tylko niektórzy mieli charaktery tak silne, osobowości charyzmatyczne, że byli zdolni kształtować nie tylko swoich żołnierzy, ale jeszcze zainspirować tych, którzy ich osobiście nie poznali i to nawet wiele lat później – mówił Ambasador RP.  

- Bo jaką trzeba mieć w sobie siłę, żeby przeżyć to, co przeżył gen. Sosabowski: jako chłopiec, jako mężczyzna, jako żołnierz, jako ojciec, jako generał i jako Polak? Trzeba naprawdę być niezłomnego ducha – powiedział Marcin Czepelak (cytat za www.driel-polen.nl).

Z kolei w Centrum Informacyjnym Fundacji Driel-Polen odsłonięto witraż z symbolem 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Polscy żołnierze w 1947 r. podarowali ten witraż nowej szkole w Driel, odbudowanej po wojnie – przypomina portal omroepgelderland.nl.

Koszty restauracji witrażu pokrył lokalny klub piłkarski RKSV Driel, który od chwili powstania w 1945 r. jest blisko związany z Polską (ma m.in. biało-czerwone barwy).

Więcej o związkach pomiędzy Driel a Polską w tekście (w języku polskim) na stronie fundacji Driel-Polen: https://www.driel-polen.nl/downloads/Presentatiegids-2020-2021-Raam-PL.pdf

- Od października 1945 roku członkowie klubu grają co tydzień w polskich barwach. Obecnie klub liczy 35 drużyn i 600 członków. Nawet tylko z tego powodu, że robią tak już kilka razy w tygodniu, od 75 lat, nikomu nie mogło umknąć to, że Polskę i Driel łączą silne więzy – mówił w trakcie niedawnych uroczystości Arno Baltussen, prezes Fundacji Driel-Polen (całe przemówienie na stronie Fundacji www.driel-polen.nl).  

Warto przypomnieć, że w Holandii poza Driel istnieją także inne miejsca, upamiętniające bohaterstwo polskich żołnierzy. Jednym z nich jest otwarte kilka miesięcy temu Centrum Pamięci Generała Maczka (Generaal Maczek Memorial, Memoriał Generała Maczka) w Bredzie. Datę otwarcia Centrum kilkakrotnie przesuwano, ale po wielu latach starań projekt udało się zrealizować i od 3 czerwca obiekt jest otwarty dla odwiedzających

Znajdują się tam archiwa, centrum dokumentacji i informacji, audytorium z salą filmową oraz miejsce refleksji i pamięci. Centrum ma też być nową siedzibą Muzeum Generała Maczka (Generaal Maczek Museum). Osoby zainteresowane wizytą powinny wcześniej dokonać rezerwacji online. Więcej na ten temat:

Od 3 czerwca można zwiedzać Centrum Pamięci Generała Maczka w Bredzie

28.09.2020 Niedziela.NL

(łk)