Jan Włodek - pierwszy przedstawiciel II Rzeczpospolitej Polskiej w Holandii

Archiwum '19

W minionym roku obchodziliśmy rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę zatem jest to dobrą okazją do przypomnienia postaci pierwszego przedstawiciela dyplomatycznego odrodzonego państwa, który działał w Hadze w latach 1917- 1920.

Był nim Jan Włodek, „polski agronom, profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego, dziekan Wydziału Rolniczego UJ, legionista […], właściciel ziemski, społecznik oraz publicysta i współpracownik przedwojennego Czasu”. (Wikipedia)

Jan Zdzisław Włodek urodził się 31 sierpnia 1885 roku w Dąbrowicy, która była majątkiem jego rodziców. Spędził tam najwcześniejsze dzieciństwo. W 1903 roku ukończył krakowskie Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego i podjął studia rolnicze we Wrocławiu. Tytuł doktora uzyskał w Berlinie, a w 1911 roku powrócił do Krakowa, gdzie pracował jako asystent na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Żoną Jana Włodka była Zofia Goetz-Okocimska, która również zdobyła tytuł naukowy doktora filozofii. Między innymi zajmowała się tłumaczeniem obcojęzycznych dzieł filozoficznych i teologicznych. Była aktywną działaczkę społeczną w organizacjach katolickich. Na przykład w latach 1927–1939 pełniła funkcję prezesa Sodalicji Mariańskiej Pań Wiejskich. Jan Włodek i jego żona mieli dwójkę dzieci, Jana Mariana i Zofię, którzy poszli w naukowe ślady rodziców.

Jan Włodek w 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich, ale ze względu na stan zdrowia został zwolniony z czynnej służby. Dzięki poparciu Władysława Sikorskiego, szefa Departamentu Wojskowego przy Naczelnym Komitecie Narodowym, przeniesiono go do nowo tworzącej się służby dyplomatycznej. Na początku 1917 roku wyjechał do Hagi jako przedstawiciel Komitetu. Zadaniem Włodka było zorganizowanie przedstawicielstwa prasowego, które byłoby niezależne od już istniejącego tam biura Zygmunta Gargasa, który ściśle współpracował z niemiecką misją dyplomatyczną. W momencie przekształcenia Naczelnego Komitetu Narodowego w Radę Regencyjną, Jan Włodek został oficjalnym przedstawicielem tworzącego się państwa polskiego. Oprócz publikacji na tematy polskie, jego najważniejszym zadaniem było objęcie opieką obywateli polskich i pomoc im w powrocie do kraju. Zaangażował się też w działalność Komitetu Opieki nad Uchodźcami i Jeńcami Wojennymi w Holandii.

Kiedy kraj odzyskał niepodległość, został chargé d’affaires. Funkcję tę pełnił od 13 września 1919 roku do 12 marca 1920 roku. Najważniejszym przedstawicielem II Rzeczpospolitej Polskiej w Holandii został po tym, jak Kazimierz Dłuski odmówił przyjęcia urzędu posła w Hadze.

Był pierwszym polskim dyplomatą po Augustynie Middletonie, przedstawicielu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który zmuszony był zakończyć swoją misję wraz z trzecim rozbiorem Polski.

Jan Włodek po powrocie do Polski zasłużył na miano jednego z najwybitniejszych profesorów rolnictwa. Był zwolennikiem parcelacji majątków. Wśród chłopów propagował ideę świadomego rolnictwa opartego na nauce. Kochał Tatry i aktywnie angażował się w ochronę przyrody. Można powiedzieć, że był pionierem ekologii. Był też publicystą, podróżnikiem, fotografem (np. był autorem jednych z pierwszych fotografii kolorowych – autochromów.), a nawet poetą. W 2011 roku dzięki staraniom spadkobierców wydany został tomik młodzieńczych wierszy profesora Włodka.

Jan Włodek zmarł 19 lutego 1940 roku z wycieńczenia, kiedy wrócił do domu z obozu koncentracyjnego Oranienburg-Sachsenhausen. Podobnie jak 183 innych krakowskich pracowników naukowych został aresztowany 6 listopada przez gestapo.

Jest pochowany na cmentarzu w Niegowici (gm. Gdów), w kaplicy rodzinnej Włodków z Dąbrowic.

16.02.2019 GG Niedziela.NL